Izinganekwane izingxoxo ezivamise ukuxoxwa ebusuku uma sekuzolalwa noma uma abantu sebesezingutsheni. Izinganekwane ziyaxoxwa nasezikoleni njengezifundo kubantwana. Emandulo kwakuthiwa inganekwane ayixoxwa noma ayethiwa emini ngoba uzomila izimpondo.
Izinganekwane zesiZulu zisiza ukuhlanganisa umndeni, ukulalela, ukucabanga, zihluza umqondo ngenkathi uxoxa abalalele balangazelela ukwazi isiphetho. Izinganekwane zehlukahlukene, kukhona ezikhuluma ngabantu kanye nezilwane. Kukhona ezikhuluma ngabantu kuphela nezikhuluma ngezilwane kuphela. Kukhona izinganekwane ezimfishane kanye nezinde.
Uma kwethiwa inganekwane yesiZulu kunendlela okuvunywa ngayo uma ozoyixoxa eqala:
Oxoxayo: Kwasukasukela
Abalalele: Cosu
Oxoxayo: Kwakukhona
Abalalele: Wamhlaba ngogozwane wamfaka phansi kwesigqiki.
Ngemuva kwalokho owetha noma oxoxa inganekwane ube eseyayiqalake inganekwane aze ayiphethe:
Oxoxayo: Cosu cosu yaphela.
Abalalele: Yaze yamnandi indaba.
Akuvamisile ke ukuthi inganekwane ingabi mnandi, enye iyaye iphela laba abaxoxelwayo sebelele ngenxa yokulolozelwa ubumnandi bensumansumane abasuke beyilalale. Ingakho njelo mayiphela kuthiwe, “yamnandi indaba”.