Yini Isisho?

Isisho siyakwazi ukushintshashintsha, siyakwazi ukuya ebuningini siphinde sihambelane nesikhathi, kungaba inkathi yamanje noma inkathi eyedlule. Izisho ziyashintshashintsha noma ziyanda njengoba isikhathi sihamba. Kungaba khona ezintsha zisuselwa enkulumweni yomuntu othile. Ngokwesibonelo, isisho esithi “Ziyakhala” sibe sematheni ngemuva kokuthi sisetshenziswe kaningana. Uma kukhona inkulumo echumayo noma edumayo iyasetshenziswa njenge sisho.

Izisho zithatha isimo noma isenzo esejwayelekile emphakathini, bese zisisebenzisa ukuchaza isimo esingafani naso ngokuphelele. Ngokwesibonelo, “Ukubamba iqhude” akusho ukubamba inyoni uqobo, kodwa kusho ukuvuka ekuseni kakhulu. “Ukudla umunyu” akusho ukudla into enosawoti, kodwa kusho ukuhlupheka.

Isisho singasebenza njengokucikoza ngolimi, ukunandisa inkulumo noma ukuyinika incazelo ejulile. Isisho singakhuluma ngegama elithile kodwa sichaze okwehlukile. Izisho zibalulekile futhi ekugcineni ngumlando nezinkolelo zomphakathi wamaZulu. Ziqukethe ulwazi ngendlela abantu ababuka ngayo izinto ezahlukene, indlela ababona ngayo impilo, kanye nezinto abazithathe njengezifanekiso zezimo ezithile.

Izisho ziyingxenye ebalulekile yolimi lwesiZulu, ziwubuciko bomlomo obusetshenziswa ukuqhakambisa umqondo othile ngendlela ecashile. Zakhiwe ngamagama ajwayelekile kodwa asetshenziswa ngendlela ekhethekile ukudlulisa umqondo ohlukile kunalowo ojwayelekile wawo.

Ubuciko bezisho buqhakambisa kakhulu ubudlelwano phakathi kwemvelo, izilwane, nezinto zansuku zonke nezimo zempilo. Ngokwesibonelo, “Ukuphuma iphika” kusho ukukhathala kakhulu, kanti “ukuphatha umoya” kusho ukwethuka. Lezi zisho ziveza ukujula kolwazi lwendalo okwakukhona kubantu bakudala.

Indlela okwehlukaniseka ngayo izisho

Izisho zehlukaniseka kahle ngokwamagama noma iziqu zamagama. Zehlukene ngezigaba zamagama kodwa azisho okufanayo noma aziphethe umqondo ofanayo. Noma zihlukaniseke ngalendlela:

  • Eziphathelene nemvelo: “ukuthatha umoya”, “ukungena ngomkhombe”
  • Eziphathelene nezilwane: “ukuba yinja neyasemini”, “ukuba yinkomo edla yodwa”
  • Eziphathelene nomzimba: “ukuba nezandla ezimhlophe”, “ukuba nenhliziyo emhlophe”
  • Eziphathelene nokudla: “ukudla icala”, “ukudla amabele”
  • Eziphathelene nezenzo: “ukushaya izindlebe”, “ukushaya amanzi”

Umehluko phakathi kwezaga nezisho

Izaga ziqukethe izifundo zempilo nezinyathelo zokuhlakanipha, izisho zona zisebenza njengezithako zolimi ezenza inkulumo ibe mnandi futhi inothe. Ukusetshenziswa kwezisho kukhombisa ubuhlakani nolwazi olujulile lolimi. Kungumsebenzi onobuciko ukukwazi ukusebenzisa izisho ngendlela efanele, ngoba kudinga ukuqonda kahle incazelo yazo kanye nezikhathi lapho zifanele khona. Izisho azifani nezaga, aziqukethe izifundo zokuhlakanipha noma ukweluleka – esikhundleni salokho, zichaza izimo noma izenzo ngendlela ehlaba umxhwele.

3 thoughts on “Yini Isisho?”

  1. Your blog is a testament to your expertise and dedication to your craft. I’m constantly impressed by the depth of your knowledge and the clarity of your explanations. Keep up the amazing work!

    Reply
  2. Wonderful beat I wish to apprentice while you amend your web site how could i subscribe for a blog web site The account aided me a acceptable deal I had been a little bit acquainted of this your broadcast provided bright clear idea

    Reply

Leave a Reply